Araştırmacılar Samanyolu'nda Devasa Bir Boşluk Keşfetti

Biz farkında olmasak da, yıldızlar ortasındaki boşluk aslında büsbütün boş değil. Bu karanlık uzay boşluklarında, hafif ve çok da hafif olmayan gaz ve toz bulutları bulunuyor; 700 ışık yılı uzaklıkta bulunan muazzam bir boşluk

hariç

.

Astronomlar,

Perseus ve Taurus

grup yıldızları ortasında

500 ışık yılından daha büyük

çapı olan devasa bir boşluk keşfettiler.

Büyük bir süpernova sonucu oluşmuş olabilir

Per-Tau Shell olarak isimlendirilen bu epey büyük boşluğun, milyonlarca yıl evvel gerçekleşmiş olan en az bir

büyük süpernova patlaması

sonucunda meydana geldiği ve Perseus ve Taurus kadro yıldızlarındaki yıldızların oluşumunu da tetiklemiş olabileceği düşünülüyor.

Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi

'nde (CfA) teorik astrofizikçi olarak vazife yapan

Shmuel Bialy

, bahisle alakalı olarak

"Bu dev balonun yüzeyinde yüzlerce yıldız oluşuyor yahut çoktan oluşmuş"

diyor ve

"İki teorimiz var- ya bu balonun tam merkezinde bir süpernova patladı ve gazı dışarıya iterek bizim bugün 'Perseus-Taurus Üstün Kabuğu' olarak isimlendirdiğimiz şeyi oluşturdu ya da milyonlarca yıldır meydana gelen bir dizi süpernova vakitle bunu yarattı. "

diye de ekliyor.

Uzayda rastgele bir şeyin haritasını çıkarmak epey zahmetli güç bir iştir. İki boyuttayken hayli kolay sayılabilecek bu süreç; işin içine üçüncü boyut olan

derinliğin

girmesiyle oldukça ayrıntılı bir çalışma gerektiren bir işe dönüşür. Bunu yapmanın birkaç yolu olsa da,

kısıtlı bilgi ve imkansızlar

göz önüne alındığında yapması epeyce dertli bir iştir.

Perseus ve Taurus moleküler bulutlarını incelemek için araştırmacılar, 2013'ten beri

Samanyolu galaksisini

mümkün olan en detaylı ve en yüksek hassasiyetle üç boyutlu haritalamak için çalışan

Avrupa Uzay Ajansı

'nın uydu gözlemevi

Gaia

'dan gelen bilgileri kullandılar ki bu, ana galaksimizin yapısını ve münasebetiyle tarihini anlamamıza yardımcı olan en güçlü araçlardan biridir.

Bu bilgiler, bilim insanlarının etkileşimli 3 boyutlu görseller oluşturmasına imkan tanıyan,

yapıştırıcı

ismi verilen görsel yazılımı kullanılarak tahlil edildi ve bu tahlilden elde edilen bilgilerle de astronomlar, bu ve öbür moleküler bulutlardaki gazın

3 boyutlu haritalarını

çıkardı.

Süpernova, yıldız oluşumunu tetiklemiş olabilir

Harvard-Smithsonian CfA'da bir diğer astronom olan

Catherine Zucker

, gelişmelerle ilgili olarak

"Bu bulutları yıllardır görebiliyoruz; lakin gerçek biçimlerini, derinliklerini yahut kalınlıklarını hiç bilmiyorduk. Bulutların ne kadar uzakta olduğundan da emin değildik"

diyor ve

"Artık yalnızca yüzde 1 belirsizlikle nerede bulunduklarını biliyoruz, bu da ortalarındaki boşluğu ayırt etmemize imkan sağlıyor. "

diye de ekliyor.

Bialy'nin takımının yaptığı tahlile nazaran neredeyse global bir formu olan bu boşluk; çok büyük ihtimalle yıldızlararası uzayda her tarafa şok dalgaları yayan hayli güçlü bir süpernova patlamasın sonucu oluştu. Oluşan bu şok dalgası da genişledikçe etraftaki cisimleri itip sıkıştırdı ve en sonunda da global bir kabuk meydana geldi.

Araştırmacılara gör bu teori ayrıyeten moleküler bulutlardaki yıldız oluşumunun nasıl tetiklenmiş olabileceğini de ortaya koyacak cinsten.

Zucker,

"Gazın yıldızları oluşturmak için kendisini nasıl yine düzenlediğine dair birçok farklı teori var, "

dedi ve devam etti: "

Astronomlar bu teorik fikirleri geçmişte simülasyonları kullanarak test ettiler, lakin bu, teori ile müşahedesi karşılaştırmak ve hangi teorilerin en âlâ sonucu verdiğini kıymetlendirmek için gerçek -simüle edilmemiş- 3D imajları birinci sefer kullanışımız. "

Boşluğu oluşturan süpernova, Perseus ve Taurus grup yıldızlarını da oluşturmuş olabilir

Yıldız oluşumunun, moleküler buluttaki daha ağır bölgenin

kendi yerçekimi altında

çöküp dönmesiyle meydana geldiği düşünülmekte. Bir süpernovadan gelen şok dalgasının bu bölgenin etrafındaki boşluğa yayılmasıyla yıldızlararası ortamdaki gaz süpürülüp ağır bölgelere sahip moleküler bulutlar oluşturabilir ve akabinde da yıldızlar oluşmaya başlar.

Takım, Per-Tau Shell'in bu halde oluşmuş olduğuna inanıyor. Tekrar yapılandırma gösteriyor ki bunda

n 6 ila 22 milyon

yıl evvel gerçekleşen birden fazla süpernova, yıldızlararası ortamda bir boşluk yarattı ve Perseus ile Taurus moleküler bulutlarının da oluşmasına neden oldu.

Hususa dair Bialy,

"Bu, bir yıldız öldüğünde onun süpernovasının nihayetinde yeni yıldızların doğuşuna yol açabilecek bir olaylar zinciri yarattığını gösteriyor."

sözlerini kullandı.

Araştırmacılar, Samanyolu galaksisinin Perseus ve Taurus grupları arasında 500 ışık yılından daha büyük bir çapa sahip devasa bir boşluk keşfettiler. Bu boşluğun, oluşumunda büyük bir süpernovanın etkili olabileceği düşünülüyor. Bu boşluğun varlığı, milyonlarca yıldır süregelen süpernova patlamalarının bir sonucu olarak ortaya çıkmış olabileceğini gösteriyor.

Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nde teorik astrofizikçi olarak görev yapan Shmuel Bialy, bu devasa boşluğun etrafında yıldız oluşumu gerçekleştiğini belirtiyor ve boşluğun oluşumuna ilişkin iki ana teori ortaya atıyor. Bu teorilerden biri, boşluğun ortasında bir süpernova patlamasıyla oluştuğu ve diğeri ise milyonlarca yıl süren süpernova patlamalarının bir araya gelerek boşluğu meydana getirdiği yönünde.

Araştırmacılar, Samanyolu galaksisini detaylı bir şekilde haritalamak için Avrupa Uzay Ajansı'nın Gaia uydu gözleminden elde ettikleri verileri kullandılar. Bu veriler sayesinde, Perseus ve Taurus moleküler bulutlarındaki gazın üç boyutlu haritasını çıkarmayı başardılar. Catherine Zucker ise bu bulutların yapısının ve konumunun artık çok daha kesin bir şekilde belirlenebildiğini vurguluyor.

Perseus ve Taurus moleküler bulutlarındaki yıldız oluşumunun, süpernovadan gelen şok dalgalarının etkisiyle gerçekleştiği düşünülmekte. Araştırmacılar, Per-Tau Shell'in birden fazla süpernova patlaması sonucunda oluştuğuna inanıyorlar. Bu bulgu, süpernovanın yıldız oluşumunu tetikleyerek yeni yıldızların doğuşuna yol açabileceğini gösteriyor.

Takımın bu keşfi, Samanyolu galaksisindeki evrim süreçlerini ve yıldız oluşumunu anlamak adına önemli bir adım niteliği taşıyor. Yapılan analizler, moleküler bulutlardaki gazın yapılanmasını ve yıldızların oluşumunu etkileyen süreçleri daha iyi anlamamıza yardımcı olacak gibi görünüyor.